Inflacioni është një fjalë që dëgjojmë shpesh, sidomos kur çmimet rriten dhe fuqia blerëse e parasë bie. Në jetën e përditshme, kjo do të thotë se me të njëjtën shumë lekësh mund të blesh më pak se më parë. Për shumë njerëz, kjo është shqetësuese, sepse kursimet humbasin vlerë me kalimin e kohës. Por ka mënyra për t’u mbrojtur nga ky fenomen ekonomik – një prej tyre janë obligacionet.
Obligacionet janë një lloj investimi që mund të ofrojë stabilitet dhe të ardhura të rregullta. Kur zgjidhen me kujdes, ato mund të ndihmojnë për të ruajtur vlerën e parave edhe gjatë kohërave me inflacion të lartë. Në këtë artikull do të shpjegojmë se si funksionon kjo, cilat lloje obligacionesh janë më të përshtatshme dhe si t’i përdorni ato në mënyrë të zgjuar për të ruajtur pasurinë tuaj.
Çfarë është inflacioni dhe si ndikon te kursimet?
Inflacioni ndodh kur çmimet rriten në mënyrë të përgjithshme në ekonomi. Kjo mund të ndodhë për shumë arsye: rritja e kostos së prodhimit, mungesa e produkteve, apo shtypja e tepërt e parasë nga bankat qendrore.
Për shembull, nëse vitin e kaluar një bukë kushtonte 100 lekë dhe tani kushton 120 lekë, kjo është inflacion. Pra, nëse i keni mbajtur paratë në një kuti ose në një llogari bankare pa interes, tani ato vlejnë më pak në praktikë.
Në këtë situatë, është e rëndësishme të investoni në mjete që të japin kthim më të madh se inflacioni – dhe obligacionet mund të jenë një zgjidhje, sidomos nëse janë të strukturuara për këtë qëllim.
Llojet e obligacioneve që ndihmojnë kundër inflacionit
Obligacionet me normë interesi të lidhur me inflacionin
Disa obligacione janë krijuar posaçërisht për të luftuar efektin e inflacionit. Ato quhen zakonisht obligacione të indeksuara me inflacionin. Kjo do të thotë se fitimi që merrni (interesi) rritet kur inflacioni rritet.
Për shembull, në SHBA ka obligacione të quajtura TIPS (Treasury Inflation-Protected Securities), ndërsa vende të tjera kanë produkte të ngjashme. Këto obligacione e mbrojnë investitorin, sepse vlera e tyre rritet në të njëjtën kohë me çmimet e mallrave.
Obligacionet afatshkurtra
Kur inflacioni është i lartë, obligacionet afatgjata (që zgjasin shumë vite) janë më të rrezikshme, sepse paratë tuaja janë të bllokuara për shumë kohë dhe humbasin vlerë. Në këto raste, obligacionet afatshkurtra (1–3 vjet) janë një alternativë më fleksibile dhe më pak e ndikuar nga ndryshimet në inflacion.
Obligacionet me normë interesi të lartë
Obligacionet që ofrojnë një normë interesi më të lartë mund të kompensojnë efektin e inflacionit. Sigurisht, kjo varet nga stabiliteti i institucionit që i lëshon këto obligacione. Shpesh, ato vijnë nga shtete ose kompani me risk më të lartë, prandaj kërkojnë më shumë kujdes para investimit.
Si t’i përfshini obligacionet në planin tuaj financiar?
Diversifikoni investimet
Mos e vendosni gjithë kursimin tuaj në një vend. Një pjesë mund ta mbani në obligacione të indeksuara me inflacionin, një pjesë në obligacione afatshkurtra, dhe një pjesë tjetër në investime të tjera. Kjo strategji e njohur si “ndarja e vezëve në shporta të ndryshme” ndihmon që të mos humbisni gjithçka nëse njëra prej tyre nuk ecën mirë.
Kontrolloni normën e interesit reale
Kur shihni ofertat për obligacione, mos u mjaftoni me normën nominale (p.sh., 4% në vit). Krahasojeni atë me inflacionin. Nëse inflacioni është 5%, dhe ju merrni 4%, në fakt po humbisni vlerë çdo vit. Kjo quhet norma reale – dhe është ajo që ka më shumë rëndësi.
Përdorni obligacionet si pjesë të planit afatgjatë
Obligacionet nuk janë për t’u pasuruar shpejt, por për të ruajtur vlerën e asaj që keni ndërtuar. Ato janë të dobishme për kursimet afatgjata, për shembull për pension, blerje të mëdha në të ardhmen, apo për të ruajtur stabilitetin financiar në kohë të pasigurta.
Çfarë mund të bëni sot?
Nëse shqetësoheni se çmimet po rriten dhe kursimet tuaja po humbin vlerë, është momenti të hidhni një hap. Flisni me një këshilltar financiar ose bëni kërkime të thjeshta për obligacionet që ofrohen në treg. Edhe një pjesë e vogël e portofolit tuaj e vendosur në obligacione të zgjedhura mirë mund t’ju japë një mburojë kundër inflacionit.
Mos prisni që inflacioni të “ha” më shumë nga kursimet tuaja. Merrni kontrollin sot dhe mendoni për një plan të zgjuar që përfshin edhe obligacionet si mbrojtje ndaj të papriturave ekonomike.