Kur dëgjojmë për obligacionet, shpesh përmendet edhe fjala “maturitet”. Por çfarë do të thotë kjo në të vërtetë? Nëse je kurioz për mënyrën se si funksionojnë investimet apo kursimet që lidhen me obligacionet, të kuptuarit e maturitetit është një hap shumë i rëndësishëm. Ky term nuk është aq i ndërlikuar sa tingëllon dhe lidhet drejtpërdrejt me kohën dhe paratë që mund të përfitosh në të ardhmen.
Për qytetarët që duan të dinë më shumë rreth mënyrave të ndryshme për të ruajtur apo investuar kursimet e tyre, kuptimi i maturitetit të një obligacioni mund të ndihmojë për të marrë vendime më të zgjuara. Le ta zbërthejmë këtë temë në mënyrë të thjeshtë dhe me shembuj nga jeta e përditshme.
Çfarë është një obligacion?
Një obligacion është si një marrëveshje borxhi. Kur një person blen një obligacion, ai në thelb po i huazon para një institucioni, si shteti apo një kompani. Në këmbim, ai institucion premton se do t’i kthejë këto para pas një kohe të caktuar, së bashku me një përqindje shtesë që quhet interes.
Për shembull, imagjino që i jep dikujt 1,000 euro dhe ai të thotë: “Pas 3 vitesh do t’i kthej ato 1,000 euro, plus 100 euro si falënderim.” Kjo është pikërisht si funksionon një obligacion.
Çfarë do të thotë “maturitet”?
Maturiteti i një obligacioni është data kur mbaron kjo marrëveshje dhe obligacioni duhet të shlyhet. Me fjalë të tjera, është dita kur ti e merr mbrapsht shumën që ke dhënë dhe interesin e premtuar. Deri në atë ditë, mbajtësi i obligacionit zakonisht merr pagesa të rregullta (interesat), dhe kur vjen data e maturitetit, merr edhe shumën fillestare.
Për shembull:
- Nëse blen një obligacion me maturitet 5 vjet, do të thotë që pas 5 vitesh do t’i marrësh paratë mbrapsht.
- Gjatë atyre 5 viteve, mund të marrësh interes çdo vit ose çdo gjashtë muaj, varësisht nga marrëveshja.
Pse është e rëndësishme të njohësh maturitetin?
Të kuptosh se kur është maturiteti të ndihmon të planifikosh më mirë financat e tua. Ja disa arsye pse është me rëndësi:
- Planifikim afatgjatë: Nëse di se kur do të marrësh paratë, mund të organizosh më mirë kursimet ose shpenzimet.
- Siguri financiare: E di saktësisht se kur do të të kthehen paratë që ke investuar.
- Krahasim ofertash: Disa obligacione kanë maturitet të shkurtër (1-2 vjet), të tjera më të gjatë (10+ vjet). Mund të zgjedhësh çfarë të përshtatet më mirë.
Shembuj nga jeta e përditshme
Për ta kuptuar më mirë, mendoje maturitetin e obligacionit si afati kur të kthehen lekët që ke dhënë borxh:
- Si kur i jep një shokut 500 euro dhe i thua: “Mi kthen pas një viti”.
- Ose kur blen një certifikatë kursimi që thotë: “Ky dokument vlefshëm për 3 vjet, pastaj merr paratë dhe fitimin.”
Edhe pse obligacionet janë më formale dhe të rregulluara, logjika është shumë e ngjashme.
Mëso të zgjedhësh kohën që të shkon për shtat
Kur vendos të blesh një obligacion, mos e shiko vetëm sa interes do të marrësh. Shiko edhe për sa kohë do të mbahen paratë e tua “të bllokuara”. Nëse mendon se mund të të duhen paratë për ndonjë nevojë urgjente, atëherë ndoshta një obligacion me maturitet të shkurtër është më i përshtatshëm për ty.
Nga ana tjetër, nëse i ke paratë për një kohë të gjatë dhe s’të duhen menjëherë, një obligacion me maturitet më të gjatë mund të të sjellë përfitime më të mëdha.