Në botën e financave, obligacionet janë një mënyrë shumë e zakonshme për të investuar dhe për të ruajtur vlerën e parave me kalimin e kohës. Por kur flasim për obligacionet japoneze, futemi në një fushë që ngjall kuriozitet për mënyrën se si funksionon ekonomia e një prej vendeve më të zhvilluara në botë – Japonisë. Ky artikull synon të shpjegojë në mënyrë të thjeshtë se çfarë janë këto obligacione, si funksionojnë dhe pse është mirë që edhe një lexues i zakonshëm të dijë diçka rreth tyre.
Nëse keni dëgjuar ndonjëherë për Japoninë si një vend me teknologji të përparuar, me ekonomi të madhe dhe me një popullsi që po plaket, atëherë duhet të dini se të gjitha këto ndikojnë edhe në mënyrën se si shteti i tyre financon shpenzimet publike. Pikërisht këtu hyjnë në lojë obligacionet japoneze. Le t’i shohim nga afër.
Çfarë janë obligacionet japoneze?
Obligacionet japoneze janë thjesht huamarrje që qeveria e Japonisë bën nga qytetarët apo investitorët, në mënyrë që të financojë projekte publike si ndërtimi i rrugëve, spitaleve apo mbështetja e pensioneve. Në këmbim, shteti u premton atyre që blejnë obligacionet se do ua kthejë paratë pas një kohe të caktuar, bashkë me një përfitim të vogël që quhet interes.
Mund ta mendoni si kur i jepni para borxh një të afërmi që është i besueshëm dhe ai ju thotë: “Do t’i kthej pas 10 vitesh, dhe do të jap edhe pak më shumë për falënderim”. Në rastin e obligacioneve japoneze, ky “i afërm” është vetë shteti japonez.
Karakteristika të veçanta të obligacioneve japoneze
- Afatgjata: Shumica e obligacioneve japoneze kanë afat të gjatë kthimi, disa prej tyre deri në 10 apo 20 vjet. Kjo do të thotë se ato janë më të përshtatshme për ata që nuk kanë nevojë për paratë menjëherë.
- Interes i ulët: Japonia është e njohur për normat shumë të ulëta të interesit. Kjo do të thotë se fitimi nga obligacionet japoneze është i vogël, por në të njëjtën kohë ato konsiderohen shumë të sigurta.
- Besueshmëri e lartë: Qeveria japoneze nuk ka histori të moskthimit të borxheve, gjë që i bën këto obligacione një zgjedhje të sigurt për investitorët që nuk duan rrezik.
- Investime të brendshme: Shumica e këtyre obligacioneve blihen nga vetë qytetarët japonezë ose institucionet e tyre, gjë që e bën ekonominë më të qëndrueshme dhe më pak të varur nga tregjet ndërkombëtare.
Përse janë të rëndësishme edhe për njerëzit jashtë Japonisë?
Edhe nëse nuk jeni japonez apo nuk investoni drejtpërdrejt, obligacionet japoneze ndikojnë në ekonominë globale. Për shembull, shumë banka apo fonde pensioni në vende të tjera mund të blejnë këto obligacione për të ruajtur stabilitetin e investimeve të tyre. Gjithashtu, kur Japonia ka norma shumë të ulëta interesi, kjo mund të ndikojë që edhe vende të tjera të ndjekin politika të ngjashme për të konkurruar.
Një shembull nga jeta e përditshme: Nëse banka në vendin tuaj ofron norma të ulëta interesi për depozitat, një nga arsyet mund të jetë sepse edhe vendet e mëdha si Japonia mbajnë interes të ulët. Kjo është një mënyrë për të ruajtur balancën në tregjet ndërkombëtare.
Çfarë mund të mësojmë prej tyre?
Obligacionet japoneze na tregojnë se një ekonomi mund të funksionojë ndryshe nga sa jemi mësuar. Japonia ka një borxh shumë të lartë publik, por falë faktit që shumicën e tij e mban brenda vendit dhe ka besimin e qytetarëve, arrin të mbajë një sistem të qëndrueshëm.
Për lexuesin e zakonshëm, mesazhi është i thjeshtë: ruajtja e besimit në institucione, planifikimi afatgjatë dhe një qasje e kujdesshme ndaj borxhit janë elementë kyç jo vetëm për një shtet, por edhe për buxhetin personal.
Nëse kurseni për të ardhmen, merrni vendime të kujdesshme dhe nuk kërkoni fitime të shpejta, atëherë po ndiqni një filozofi të ngjashme me atë të investimeve japoneze.