Në një kohë kur gjithnjë e më shumë njerëz po kërkojnë mënyra të sigurta për të ruajtur apo shtuar kursimet e tyre, obligacionet shqiptare kanë filluar të tërheqin vëmendjen e publikut. Shumë individë, edhe pa eksperiencë në botën financiare, po pyesin veten: “A është e sigurt të investoj në obligacione?” Kjo pyetje është shumë e rëndësishme, sidomos në një vend si Shqipëria, ku besimi ndaj institucioneve financiare është shpesh i brishtë.
Obligacionet janë një mënyrë që shteti përdor për të marrë hua nga qytetarët apo investitorët, dhe në këmbim, premton që pas një kohe të caktuar t’ua kthejë paratë me një përfitim shtesë (interes). Për shumë shqiptarë, kjo duket si një mundësi e mirë për të vënë kursimet në punë, pa rrezikuar shumë. Por sa e sigurt është kjo formë investimi në realitet?
Çfarë janë obligacionet dhe si funksionojnë?
Obligacionet janë si një marrëveshje mes jush dhe shtetit. Ju i jepni para shtetit për një periudhë të caktuar (p.sh. 1, 3 ose 5 vjet), dhe shteti ju premton që do t’jua kthejë ato me një fitim të shtuar. Ky fitim quhet “interes”.
Një shembull praktik: nëse i jepni shtetit 100,000 lekë për 3 vjet me një normë interesi 3% në vit, në fund të periudhës do të merrni mbrapsht 109,270 lekë. Nuk është shumë fitim, por është më mirë sesa t’i mbani në shtëpi apo në një llogari pa interes.
Obligacionet shqiptare zakonisht lëshohen nga Ministria e Financave dhe ofrohen nëpërmjet bankave të nivelit të dytë ose platformave online të miratuara. Ju mund të investoni edhe shuma të vogla, ndaj nuk është e nevojshme të jeni i pasur për të marrë pjesë.
A janë të sigurta obligacionet shqiptare?
Në përgjithësi, obligacionet shqiptare konsiderohen relativisht të sigurta, sidomos në krahasim me investime më të rrezikshme si aksionet apo kriptovalutat. Kjo sepse janë të garantuara nga shteti. Derisa shteti shqiptar të jetë në gjendje të paguajë borxhin e tij, ju do të merrni mbrapsht paratë tuaja me interesin e premtuar.
Megjithatë, si çdo investim, edhe këtu ka disa rreziqe. Një ndër to është inflacioni – rritja e çmimeve. Nëse inflacioni është më i lartë se interesi që ju fitoni, atëherë fuqia blerëse e parave tuaja bie. Për shembull, nëse merrni 3% interes, por çmimet rriten me 5%, në fakt jeni “në humbje”.
Një tjetër rrezik mund të jetë nëse ekonomia përkeqësohet ndjeshëm dhe shteti nuk arrin të përmbushë detyrimet e veta. Kjo ndodh shumë rrallë, por nuk është e pamundur. Sidoqoftë, në historinë e Shqipërisë së pas viteve ’90, obligacionet shtetërore janë paguar gjithmonë sipas planit.
Kur ia vlen të investosh në obligacione?
Obligacionet janë një zgjedhje e mirë për ata që kërkojnë stabilitet dhe nuk duan të rrezikojnë shumë. Nëse keni kursime që nuk ju duhen për një kohë të caktuar dhe dëshironi t’i ruani të sigurta, obligacionet janë një alternativë interesante.
Janë veçanërisht të përshtatshme për:
- Prindër që duan të kursejnë për të ardhmen e fëmijëve
- Persona që kanë para të tepërta nga shitja e një prone apo kursime disa-vjeçare
- Ata që duan të diversifikojnë (ndajnë) investimet, duke mos i mbajtur të gjitha në bankë
Çfarë duhet të keni parasysh para se të investoni?
Edhe pse obligacionet janë të sigurta, është mirë të mendoni për disa gjëra para se të investoni:
- Sa gjatë mund t’i mbani paratë të bllokuara? Nëse do t’ju duhen shpejt, obligacionet afatgjata nuk janë zgjidhja më e mirë.
- Krahasoni normat e interesit. Disa obligacione ofrojnë më shumë se të tjerat, ndaj bëni një kërkim të vogël.
- Mos vendosni të gjitha kursimet në një vend. Edhe pse obligacionet janë të sigurta, është mirë të keni para edhe në bankë ose në ndonjë formë tjetër që mund ta tërhiqni shpejt nëse del ndonjë nevojë urgjente.
Si të vendosësh me qetësi
Nëse jeni duke menduar të investoni në obligacione shqiptare, mendoni si një kursimtar i kujdesshëm. Pyesni veten: “A kam një shumë që mund ta lë mënjanë për ca kohë pa më prishur planet?” Nëse po, obligacionet mund të jenë një zgjedhje e mirë.
Nuk keni nevojë të jeni ekspert ekonomie. Mjafton të kuptoni që ky është një lloj huaje që i jepni shtetit dhe merrni një përfitim për këtë. Në fund të ditës, është një mënyrë e thjeshtë dhe e qëndrueshme për të rritur kursimet tuaja me më pak rrezik.