Investimi në obligacione konsiderohet shpesh si një mënyrë më e sigurt për të ruajtur dhe shtuar kursimet krahasuar me aksionet apo format e tjera më të rrezikshme të investimit. Por kjo nuk do të thotë se obligacionet janë pa rrezik. Edhe pse ato ofrojnë stabilitet më të madh, ka disa kurthe të fshehura që investitorët duhet t’i kenë parasysh.
Ky artikull ka për qëllim të shpjegojë me gjuhë të thjeshtë cilat janë rreziqet më të zakonshme që mund të hasni kur investoni në obligacione. Nëse po mendoni të investoni në këtë mënyrë për të siguruar të ardhmen tuaj ose për të rritur pak nga pak kursimet, është mirë të njihni rreziqet dhe të merrni vendime të informuara.
Rreziku i inflacionit
Inflacioni është kur çmimet rriten me kalimin e kohës dhe fuqia blerëse e parasë bie. Nëse ju merrni një obligacion që paguan një shumë të caktuar çdo vit, por ndërkohë çmimet rriten, atëherë paratë që merrni vlejnë më pak.
Shembull: Nëse blini një obligacion që ju jep 100 euro në vit për 5 vite, por ndërkohë çmimet në treg rriten ndjeshëm, atëherë ato 100 euro nuk do të blejnë më aq produkte sa në fillim. Në këtë mënyrë, edhe pse merrni para, vlera reale e tyre zvogëlohet.
Rreziku që kompania ose shteti të mos e shlyejë borxhin
Obligacionet janë, në thelb, hua që ju i jepni një shteti ose një kompanie. Por, ashtu siç ndodh ndonjëherë me njerëzit, edhe kompanitë apo shtetet mund të mos jenë në gjendje t’jua kthejnë paratë.
Kjo quhet rrezik i mospagesës. Kompanitë që nuk janë të qëndrueshme ekonomikisht mund të falimentojnë dhe të mos jenë në gjendje t’ju shlyejnë. Edhe disa shtete që kanë borxhe të mëdha mund të kenë vështirësi për t’i kthyer obligacionet e tyre.
Për këtë arsye, është e rëndësishme të kontrolloni “besueshmërinë” e atij që lëshon obligacionin. Kjo matet shpesh me një vlerësim (rating), ku sa më i lartë të jetë vlerësimi, aq më i sigurt është investimi.
Rreziku i ndryshimeve në normat e interesit
Kur normat e interesit në treg rriten, obligacionet që janë lëshuar më parë me norma më të ulëta bëhen më pak tërheqëse. Kjo ndikon në vlerën e tyre nëse doni t’i shisni përpara afatit.
Shembull: Ju blini një obligacion që paguan 3% interes në vit. Më pas, normat e reja në treg rriten në 5%. Njerëzit tani preferojnë të blejnë obligacione që japin 5%, prandaj askush nuk do ta blejë tuajin përveç nëse e shisni me çmim më të ulët. Kjo do të thotë se mund të humbni para nëse e shisni para kohe.
Rreziku i inflacionit të fshehur për obligacionet afatgjata
Obligacionet që zgjasin shumë vite mund të duken tërheqëse sepse zakonisht ofrojnë interes më të lartë. Por sa më gjatë të jetë periudha, aq më shumë rritet pasiguria.
Askush nuk e di se si do të jetë ekonomia pas 10 apo 20 vitesh. Mund të ndodhin kriza, ndryshime të mëdha politike, apo rritje e lartë e inflacionit. Të gjitha këto e bëjnë të vështirë parashikimin e përfitimeve reale në të ardhmen.
Si të shmangni gabimet e zakonshme
Nëse po mendoni të investoni në obligacione, ja disa gjëra që mund t’ju ndihmojnë:
- Mos i vendosni të gjitha kursimet tuaja në një obligacion të vetëm. Diversifikoni.
- Zgjidhni obligacione që kanë vlerësime të larta nga institucione të besueshme.
- Merrni parasysh kohëzgjatjen. Nëse nuk jeni të sigurt për të ardhmen, mos zgjidhni obligacione shumë afatgjata.
- Informohuni rreth inflacionit dhe ndikimit të tij tek fitimi real që merrni.
- Këshillohuni me një ekspert financiar para se të investoni shumë të mëdha.
Vendimet e zgjuara sjellin siguri më të madhe
Investimi në obligacione mund të jetë një mënyrë e mirë për të ruajtur paratë dhe për të gjeneruar të ardhura shtesë, sidomos nëse nuk jeni të gatshëm të rrezikoni shumë. Por, si çdo formë investimi, edhe kjo ka anët e saj të errëta që duhet t’i njihni.
Duke kuptuar rreziqet më të zakonshme dhe duke marrë vendime të menduara, ju mund të shmangni zhgënjimet dhe të siguroni një të ardhme më të qëndrueshme për veten dhe familjen tuaj.