Nëse ke dëgjuar ndonjëherë për obligacionet dhe ke menduar se janë tepër të ndërlikuara, nuk je i vetëm. Por në të vërtetë, një obligacion është një mënyrë e thjeshtë për të huazuar para – dhe për ta kuptuar më mirë se si funksionon, duhet të dimë se çfarë është “kuponi”. Ky është një term që përdoret shpesh kur flitet për obligacionet dhe ndihmon për të kuptuar sa fiton një person që investon në to.
Kuponi i një obligacioni është shuma që paguhet rregullisht për ata që zotërojnë obligacionin. Mund ta mendosh si një “interes” që merr për paratë që ke dhënë hua. Nëse ke blerë një obligacion, atëherë personi apo institucioni që ka marrë hua nga ti, duhet të të paguajë një shumë të caktuar çdo vit – kjo shumë quhet kupon.
Si funksionon kuponi në praktikë?
Kur një shtet apo kompani nxjerr obligacione, ajo kërkon të mbledhë para nga njerëzit. Për këtë arsye, premton t’u kthejë atyre jo vetëm shumën e plotë të huazuar (në fund të periudhës), por edhe një shumë të rregullt çdo vit – që është pikërisht kuponi.
Për shembull: Nëse blen një obligacion prej 1,000 euro me një kupon vjetor prej 5%, kjo do të thotë se çdo vit do të marrësh 50 euro (5% e 1,000 eurove). Kjo shumë mund të paguhet një herë në vit ose në dy këste (çdo gjashtë muaj), në varësi të marrëveshjes. Pasi të përfundojë afati i obligacionit (që mund të jetë 5, 10 apo më shumë vite), ti merr mbrapsht edhe shumën fillestare.
Pse është e rëndësishme ta kuptojmë kuponin?
Kuponi është pjesa më e rëndësishme për ata që duan të fitojnë të ardhura të qëndrueshme nga investimet. Njerëzit që kërkojnë një mënyrë të sigurt për të ruajtur dhe shtuar paratë e tyre – pa shumë rrezik – shpesh zgjedhin obligacionet pikërisht për shkak të kuponit.
Gjithashtu, kuponi të ndihmon të krahasosh obligacionet midis tyre. Nëse një obligacion jep kupon më të lartë se një tjetër, mund të duket më tërheqës – por duhet të marrësh parasysh edhe faktorë të tjerë, si rreziku apo besueshmëria e institucionit që lëshon obligacionin.
Shembuj nga jeta e përditshme
Mendoje si kur ia huazon një shokut një shumë parash dhe i thua: “Po të jap 100 euro, por çdo muaj do më kthesh 10 euro për 1 vit. Në fund do të më kthesh edhe 100 eurot që të kam dhënë.” Ato 10 euro në muaj janë si kuponi. Në këtë rast, ti po fiton gjithsej 120 euro në vit – 20 më shumë se sa ke dhënë.
Kompani të mëdha, qeveri dhe institucione të ndryshme përdorin këtë model për të marrë hua nga qytetarët, duke u premtuar atyre pagesa të rregullta (kupon) dhe kthimin e shumës fillestare më vonë.
Merr me vete këtë ide
Nëse po kërkon një mënyrë të sigurt për të investuar apo për të marrë të ardhura shtesë, obligacionet janë një mundësi për t’u marrë në konsideratë – dhe kuponi është çelësi që e bën këtë të vlefshme. Edhe pse tingëllon si një term teknik, është thjesht mënyra se si ti si investues paguhesh për besimin që i ke dhënë dikujt duke i huazuar para. Sa më mirë ta kuptosh, aq më të mira do të jenë vendimet që merr për të ardhmen tënde financiare.