Nëse keni dëgjuar ndonjëherë për investime, me shumë gjasë keni hasur fjalët “obligacione” dhe “aksione”. Edhe pse tingëllojnë si terma të ndërlikuar financiarë, në të vërtetë janë dy mënyra të ndryshme për të investuar para dhe për të fituar nga to. Për ta kuptuar më mirë botën e financave personale dhe për të bërë zgjedhje më të mençura për të ardhmen, është e rëndësishme të dimë dallimin mes këtyre dy formave investimi.
Ky artikull është shkruar për këdo që dëshiron të kuptojë bazat e obligacioneve dhe aksioneve në një mënyrë të thjeshtë, pa pasur nevojë për njohuri ekonomike të avancuara. Nëse doni të dini si funksionojnë, cilat janë rreziqet dhe përfitimet e secilës, dhe cilën duhet të zgjidhni sipas qëllimeve tuaja, vazhdoni leximin.
Çfarë janë aksionet?
Aksionet janë pjesë të një kompanie. Kur ju blini një aksion, në njëfarë mënyre bëheni bashkëpronar i asaj kompanie. Sa më shumë aksione të keni, aq më e madhe është pjesa juaj në kompani.
Për shembull: imagjinoni një furrë buke që ndahet në 100 pjesë. Nëse ju blini 10 prej tyre, do të zotëroni 10% të furrës. Kjo do të thotë që nëse kompania fiton para, ju mund të përfitoni gjithashtu përmes fitimeve që ndahen me aksionarët, ose duke i shitur aksionet për një çmim më të lartë në të ardhmen.
Por, nëse kompania humbet para, edhe vlera e aksioneve tuaja bie. Pra, përfitimi është i mundshëm, por edhe rreziku ekziston.
Çfarë janë obligacionet?
Obligacionet janë si një hua që i jepni një kompanie apo shtetit. Ju i jepni para për një periudhë të caktuar kohe, dhe në këmbim, ata ju kthejnë paratë bashkë me interes.
Për shembull: nëse një bashki ka nevojë për para për të ndërtuar një shkollë, ajo mund të lëshojë obligacione. Ju mund të blini një obligacion prej 1,000 eurosh dhe pas 5 vitesh të merrni mbrapsht shumën, plus 100 euro interes.
Obligacionet zakonisht konsiderohen më të sigurta se aksionet, por nuk sjellin fitime të mëdha. Janë më të përshtatshme për ata që duan siguri dhe të ardhura të qëndrueshme.
Dallimet kryesore në mënyrë të thjeshtë
Ja disa dallime kryesore mes aksioneve dhe obligacioneve që mund t’i mbani mend lehtë:
- Pronar apo huadhënës? Aksionet ju bëjnë bashkëpronar. Obligacionet ju bëjnë huadhënës.
- Fitim apo interes? Nga aksionet fitoni nëse kompania ka sukses. Nga obligacionet merrni interes të caktuar.
- Rrezik apo siguri? Aksionet janë më të rrezikshme, por mund të sjellin më shumë fitim. Obligacionet janë më të sigurta, por me fitim më të ulët.
- Tregu i lirë apo afat i caktuar? Aksionet mund t’i shisni kur të doni. Obligacionet kanë një datë skadence, kur ju kthehen paratë.
Cila zgjedhje është më e përshtatshme për ju?
Zgjedhja mes aksioneve dhe obligacioneve varet nga qëllimet tuaja personale. Nëse jeni të rinj dhe doni të provoni fatin me mundësi fitimi më të madh, aksionet mund të jenë interesante. Por nëse dëshironi më shumë siguri dhe të ardhura të parashikueshme, obligacionet janë një alternativë më e qetë.
Një këshillë praktike: shumë investitorë bëjnë një kombinim të të dyjave. Kjo ndihmon për të balancuar rrezikun dhe për të ruajtur qëndrueshmërinë e financave në kohë.